Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

GÖRME ENGELLİ KİŞİLER İÇİN KONUT TASARIMINDA ULAŞILABİLİRLİK

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 7, 152 - 166, 30.04.2017
https://doi.org/10.18769/ijasos.309670

Öz

“Accessibility”
in Housing Design for
People Who Are Blind



The existing and applied regulations
and standards in Turkey cannot provide the adequate participation with the
general user identity. Within the existing system, the responsibility of the
designer for accessible interior spaces is quite high.
“Average
People” data taken as a basis after mobility conditions and degrees which are
determined, cannot meet the definition and the needs of the user identity in an
adequate level.
It is
necessary to create solutions and sustain these solutions for people; the elderly,
children and the disabled with distinctive physical attributes who exists in
the society but cannot maintain their lives in a desired level because of the
obstacles within the environment. It is obvious that, for the continuity,
without needing for adaptation or customisation in the design, the solution
needs to be developed, by accepting the need, as the first step in the design
process. It is important that this point of view should be accepted and
developed, not only in inner spaces of the houses but also in all structural
environments constituting the living spaces. The designer is a fundamental key
stone that takes a part in all studies which can be developed and improved
intended for removing obstacles. 



The designer; from the beginning of
the design process, should fictionalise the holistic design approach without
ignoring the user needs with diversified qualifications of anthropometric data.
In order to create solutions for the needs of all users of the society; it will
be fundamental to conduct environmental analyses in terms of accessibility with
regard to composing global design dynamics. Houses are spaces that life goes on
in. They get form for the user needs. The house design should not limit
mobility, accessibility that is universal. That the designer meets minimum
requirements those are aimed for him/her to reach for a “universal house”,
which is not only sentimentality but also a social responsibility. With the
meeting of the requirements needed, personal preferences and needs which are desired
inside the house would built as a result of different concerns such as
aesthetics. The “Universal House” concept is a setup of a design system
answering the basic needs that will not require any adaptation or customisation
afterwards for the user with diversified capabilities, which is based on
existence of accessible spaces. The constructor of this setup is the
“designer”.



This study is a research on the
spatial values required for fully visually impaired individuals to get mobile
independently and maintain their lives without the need for others. The needs
and/or hindering factors set forth were evaluated to the extent of interior
space and equipment members. They were evaluated in terms of features and
design principles/factors.



Keywords: Accessibility,
housing design, interior design, blind/visually
impaired



Özet



Türkiye’de var olan ve uygulanan yönetmelikler ile
standartlar, genel kullanıcı kimliğini karşılamaya yönelik yeterli uygulamayı sağlayamamaktadır.
Var olan sistem akışı içerisinde ulaşılabilir iç mekânlar için tasarımcının
sorumluluğu yüksektir. Hareket durumları ve ölçüleri belirlenerek temel alınan
“ortalama insan” verileri tek başına yeterli düzeyde kullanıcı kimliği tanımını
ve ihtiyacını karşılamamaktadır. Toplum içerisinde var olan ama yaşamlarını
çevrede var olan engeller yüzünden istenilen düzeyde sürdüremeyen farklı fiziksel
özelliklere sahip kişiler; yaşlılar, çocuklar ve fiziksel engelli kişilere
yönelik çözümler üretmek ve bu çözümlemeleri sürekli kılmak gerekmektedir.
Süreklilik için; tasarımda adaptasyona ya da özel tasarıma gerek duyulmadan,
ihtiyacı kabul ederek, çözümü tasarım sürecinin ilk basamağından itibaren
geliştirmek gereği ortadadır. Sadece konut iç mekânlarında değil, tüm yaşam
alanlarını oluşturan yapısal çevrede de bu görüşün kabul görmesi ve
geliştirilmesi önemlidir. Tasarımcı, engelleri kaldırmaya yönelik olarak
geliştirilecek ve iyileştirilecek her türlü çalışmanın içinde yer alan önemli
bir kilit taşıdır.



Tasarımcı, tasarım sürecinin başlangıcından
itibaren, antropometrik verilerin ışığı altında farklı yeterliliklere sahip
kullanıcı ihtiyaçlarını göz ardı etmeden bütüncül tasarım yaklaşımını
kurgulamalıdır. Toplumun tüm kullanıcılarının ihtiyaçlarına yönelik
çözümlemelerin getirilmesi için; ulaşılabilirlik açısından çevre analizinin
derinlemesine yapılması, evrensel tasarım dinamiklerini oluşturabilmek
açısından gerekli olacaktır.



Konut, yaşamın sürdüğü mekânlardır. İhtiyaca göre
şekillenirler. Konut tasarımı hareketi kısıtlayıcı olmayan, ulaşılabilir, yani
evrensel olmalıdır. Tasarımcının “evrensel konut” tasarımı için ulaşması
hedeflenen minimum gereklilikleri karşılaması, sadece duyarlılık değil aynı
zamanda sosyal bir sorumluluktur. İhtiyaç duyulan gerekliliklerin karşılanması
ile, konut içerisinde arzu edilecek kişisel tercih ihtiyaçları, estetik gibi
farklı kaygıların sonucu ile yapılacaktır. “Evrensel Konut” kavramı
ulaşılabilir mekânların var olması temeline dayalı, farklı yapabilirliklere
sahip kullanıcılar için sonradan adaptasyon ya da özel tasarım gerektirmeyecek
temel gereksinimleri karşılayıcı bir tasarım sistematiği kurgusudur. Bu
kurgunun mimarı tasarımcıdır.



Çalışma; tamamen kör olan bireylerin konut
içerisinde bağımsız hareket edebilmeleri ve başkalarına ihtiyaç duymadan
yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli olan mekânsal değerlerin
incelemesidir. Ortaya konan ihtiyaçlar ve/veya engelleyici nitelik taşıyan
öğeler, iç mekân ve donatı elemanları boyutunda incelenmiştir. Belirleyici özellikler
ve planlama ilkeleri açısından değerlendirilmiştir.



Anahtar
Kelimeler:
Ulaşılabilirlik, konut
tasarımı, iç mekân tasarımı, görme engelli

Kaynakça

  • 5378, Engelliler Hakkında Kanun (7/7/2005). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378.pdf/ 18.12/2016 5378, Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (7/7/2005). http://www.yok.gov.tr/documents/10279/29816/Özürlüler+Kanunu/21.12/2016 BARKER Peter, J. Barrick, R. Wilson. (1995). Building Sight-A Handbook Of Building And Interior Design Solutions To Iclude The Needs Of Visually Impaired People, London, Royal National Institude For The Blind (RNIB), HMSO Publication Center. Bilge, B. (2005). Görme Engelliler İçin Konut İç Mekanları ve Donatı Elemanlarının Tasarım ve Biçimlenişi. Yayımlanmış master tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Bildirisi (1975). http://engellilerinengelsizdunyasi.tr Buckley, R. J. (1996). İngiltere’de Tasarım Yönetmeliğinin Geliştirilmesi. E. Komut (Edt.), Diğerlerinin Konut Sorunları içinde. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını. DICKMAN, Irving R. (1985). Making Life More Livable-Simple Adaptations For Homes Of Blind And Visually Impaired Older People, NY, American Foundation For The Blind (AFB). İmamoğlu O., & İmamoğlu V. (1996). İnsan, Evi ve Çevresi: Ankara’da Bir Toplu Konut Araştırması. T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Ankara: ODTÜ Basım İşbirliği. Rusihak (2006). Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi Derneği, Engellilerin İnsan Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi. http://eob.kku.edu.tr/duyurular/kaynaklar/Rusihak_BM_Sozlesmesi.pdf RVIB (Royal Victorian Institute For Blind), (May 2003). Building Design For People Who Are Blind Or Vision Impaired. http://www.rvib.org/15.2/2015 Serge R., Donatella P., Daniel Et., Ivo K., Ramachandra P., Gopal P., Silvio P. M. (2004). Global data on visual impairment in the year 2002. WHO Bulletin, V.82 http://www.who.int/bulletin/ volumes/82/11/en/844.pdf/25.12/2016 SÜRMEN, Şükrü. (1996). “Konutun Özürlü Hayatındaki Anlamı Üzerine Kesitler, Öneriler”, E. KOMUT (Der.), Diğerlerinin Konut Sorunları, Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını. T.C. Başbakanlık Özürlüler Dairesi Başkanlığı (2010). Yerel Yönetimler İçin Ulaşılabilirlik Temel Bilgiler Teknik El Kitabı. http://engelsiz.beun.edu.tr/tr/wp-content/uploads/2013/06/ulasilabilirlik.pdf/29.12/2016 T.C. Başbakanlık Özürlüler Dairesi Başkanlığı (2010-11). Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Ulusal Eylem Planı. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/11/20101112-19-1.doc/29.12/2016 THIBERG, Sven.(1996). “Engelsiz İnsan Yerleşmelerine Doğru”, E. KOMUT (Der.), Diğerlerinin Konut Sorunları, Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını. TÜİK (2002). Türkiye İstatislik Kurumu, Özrün Türüne Göre Özürlü Nüfus Oranı. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1017/18.12/2016 Vaughn C. Edwin. (1993). The Struggle Of Blind People For Self Determination; Charles C. Thomas, Illinois, USA.
Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 7, 152 - 166, 30.04.2017
https://doi.org/10.18769/ijasos.309670

Öz

Kaynakça

  • 5378, Engelliler Hakkında Kanun (7/7/2005). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378.pdf/ 18.12/2016 5378, Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (7/7/2005). http://www.yok.gov.tr/documents/10279/29816/Özürlüler+Kanunu/21.12/2016 BARKER Peter, J. Barrick, R. Wilson. (1995). Building Sight-A Handbook Of Building And Interior Design Solutions To Iclude The Needs Of Visually Impaired People, London, Royal National Institude For The Blind (RNIB), HMSO Publication Center. Bilge, B. (2005). Görme Engelliler İçin Konut İç Mekanları ve Donatı Elemanlarının Tasarım ve Biçimlenişi. Yayımlanmış master tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Bildirisi (1975). http://engellilerinengelsizdunyasi.tr Buckley, R. J. (1996). İngiltere’de Tasarım Yönetmeliğinin Geliştirilmesi. E. Komut (Edt.), Diğerlerinin Konut Sorunları içinde. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını. DICKMAN, Irving R. (1985). Making Life More Livable-Simple Adaptations For Homes Of Blind And Visually Impaired Older People, NY, American Foundation For The Blind (AFB). İmamoğlu O., & İmamoğlu V. (1996). İnsan, Evi ve Çevresi: Ankara’da Bir Toplu Konut Araştırması. T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, Ankara: ODTÜ Basım İşbirliği. Rusihak (2006). Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi Derneği, Engellilerin İnsan Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi. http://eob.kku.edu.tr/duyurular/kaynaklar/Rusihak_BM_Sozlesmesi.pdf RVIB (Royal Victorian Institute For Blind), (May 2003). Building Design For People Who Are Blind Or Vision Impaired. http://www.rvib.org/15.2/2015 Serge R., Donatella P., Daniel Et., Ivo K., Ramachandra P., Gopal P., Silvio P. M. (2004). Global data on visual impairment in the year 2002. WHO Bulletin, V.82 http://www.who.int/bulletin/ volumes/82/11/en/844.pdf/25.12/2016 SÜRMEN, Şükrü. (1996). “Konutun Özürlü Hayatındaki Anlamı Üzerine Kesitler, Öneriler”, E. KOMUT (Der.), Diğerlerinin Konut Sorunları, Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını. T.C. Başbakanlık Özürlüler Dairesi Başkanlığı (2010). Yerel Yönetimler İçin Ulaşılabilirlik Temel Bilgiler Teknik El Kitabı. http://engelsiz.beun.edu.tr/tr/wp-content/uploads/2013/06/ulasilabilirlik.pdf/29.12/2016 T.C. Başbakanlık Özürlüler Dairesi Başkanlığı (2010-11). Ulaşılabilirlik Stratejisi ve Ulusal Eylem Planı. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/11/20101112-19-1.doc/29.12/2016 THIBERG, Sven.(1996). “Engelsiz İnsan Yerleşmelerine Doğru”, E. KOMUT (Der.), Diğerlerinin Konut Sorunları, Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Yayını. TÜİK (2002). Türkiye İstatislik Kurumu, Özrün Türüne Göre Özürlü Nüfus Oranı. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1017/18.12/2016 Vaughn C. Edwin. (1993). The Struggle Of Blind People For Self Determination; Charles C. Thomas, Illinois, USA.
Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Betül Bilge

Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2017
Gönderilme Tarihi 28 Nisan 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017Cilt: 3 Sayı: 7

Kaynak Göster

EndNote Bilge B (01 Nisan 2017) GÖRME ENGELLİ KİŞİLER İÇİN KONUT TASARIMINDA ULAŞILABİLİRLİK. IJASOS- International E-journal of Advances in Social Sciences 3 7 152–166.

Contactijasosjournal@hotmail.com

17922

The IJASOS Journal's site and its metadata are licensed under CC BY

Published and Sponsored by OCERINT International © 2015-2024