Teorik Makale
Yıl 2023,
Sayı: 15, 300 - 315, 29.12.2023
Öz
Toplumsal yaşamın koşulları, bireylerin gündelik yaşam dinamikleri üzerinde kendisini var etmektedir. Bireyin toplum yaşamının dışında kendi mevcudiyetini gösteren mahremiyet kavramı da içinde bulunduğu koşullara göre değişim göstermektedir. Teknolojik gelişmeler ve egemen kapitalist anlayış ile birlikte bireyin hedef alındığı, bireyciliğin desteklendiği, tüketimin özendirildiği, rekabetin belirleyici olduğu ve metalaşmanın tüm unsurlara uygulanabildiği bir süreçte, mahremiyet de bu yapıda bir dönüşüm yaşamıştır. Dijitalleşme eğilimlerinin günden güne ivme kazandığı dünyada, sosyal medya platformları günlük yaşamın vazgeçilmez unsurları haline gelmiş bir görüntü vermektedir. Bu anlamda sosyal medya, yaşama dair tüm olay ve olguları biçimlendiren, yeniden üreten, ters yüz eden bir gerçeklik olarak kendini var etmektedir. Sosyal medyanın tüketim kültürünü besleyen ve yeniden üreten yapısı bu özelliğini güçlendiren bir görünüm vermektedir. Buradan hareketle mahremiyet kavramının sosyal medya ve tüketim ile olan ilişkisi, araştırılması ve üzerine düşünülmesi gereken bir alan olarak önem arz etmektedir. Bu çerçevede bu çalışma, mahremiyet olgusunun süreç içerisinde geçirdiği dönüşümleri, tüketim kültürünün bir unsuru sayılabilecek sosyal medya bağlamında açıklamaya odaklanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adorno, T. (2012). Kültür endüstrisini yeniden düşünürken. (Çev. Doğan, B. O.). İstanbul: Cogito, YKY Yayınları, 36 (Yaz, 2003), 76-84.
- Aghasian, E., Garg, S., Gao, L., Yu, S., & Montgomery, J. (2017). Scoring users’ privacy disclosure across multiple online social networks. IEEE access, 5, 13118-13130.
- Arendt, H. (2021). İnsanlık durumu. (Çev. Şener, B. S.). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Arık, E. (2018). Dijital mahremiyet: yeni medya ve gözetim toplumu. Konya: Literatürk.
- Atabek, Ü. (2006). İnternette etik ekonomi politikası bağlaması. Küresel İletişim Dergisi, 2 (8), 1-9.
- Avcı, A. (2017). Her zaman çevrimiçi olmak. Epokhe Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 1-24.
- Avrupa Konseyi (Council of Europe). (2022). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) https://www.echr.coe.int/documents/convention_tur.pdf adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 12.01. 2022.
- Aydoğan, F., & Akyüz, A. (2010). İkinci Medya Çağında İnternet. İstanbul: Alfa Yayınları.
- Bauman, Z., Lyon, D. (2013). Akışkan gözetim. (Çev. Yılmaz, E.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Baysal Berkup, S. (2015). Sosyal ağlarda bireysel mahremiyet paylaşımı: X ve Y kuşakları arasında karşılaştırmalı bir analiz (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
- Burkell, J., Fortier, A., Wong, L. L. Y. C., & Simpson, J. L. (2014). Facebook: Public space, or private space?. Information, Communication & Society, 17(8), 974-985.
- Coté, M. & Pybus, J. (2014). Maddi olmayan emek 2.0’ı öğrenme: Facebook ve sosyal ağlar. (Çev. Öz, Damla). İçinde Michael E. Peters ve Ergin Bulut (Ed.), Bilişsel Kapitalizm! Eğitim ve Dijital Emek, (ss. 241-270). İstanbul: Notabene Yayınları.
- Çakır, M. (2015). İnternette Gösteri ve Gözetim. Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Dağtaş, E. (2014). Kamusal alan ve medya-Münevver Karabulut cinayetinin basındaki yansımaları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Dolgun, U. (2015). Şeffaf hapishane yahut gözetim toplumu. Ankara: Ötüken Yayıncılık.
- Dolgun, U. (2019). Biri bizi gözetliyor. İstanbul: Kutu Yayınları.
- Featherstone, M. (2005). Postmodernizm ve tüketim kültürü. (Çev. Küçük, M.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Fraser, N. (2015). Kamusal alanı yeniden düşünmek: Gerçekte varolan demokrasinin eleştirisine bir katkı. İçinde Meral Özbek (Ed.) Kamusal Alan, (ss. 103-132). İstanbul: Hil Yayınları.
- Fuchs, C. (2016). Sosyal medya: eleştirel bir giriş. (Çev. Saraçoğlu, D. ve Kalaycı, İ.). Ankara: Nota Bene Yayınları.
- Giddens, A. (2008). Ulus devlet ve şiddet. (Çev. Atay, C.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- Güngör, N. (2013). İletişim kuramlar yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Gürbilek, N. (2001). Vitrinde yaşamak. İstanbul: Metis Yayınları.
- Habermas, J. (2015). Kamusal alan. İçinde Meral Özbek (Ed.) Kamusal Alan. (ss.95-102) İstanbul: Hil Yayınları.
- Horkheimer, M., & Adorno, T. W. (1947). Mensch und Tier. Dialektik der Aufklärung: Philosophische Fragmente, 219-227.
- İnsan Hakları Derneği (İHD) (1999). İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi. https://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/ adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 12.01.2022.
- Kara, T. (2015). Ello: kapitalist çağın mahremiyet tehdidine yeni bir alternatif mi? İçinde Deniz Yengin (Der.) Sosyal Medya Araştırmaları. (ss. 469-494). İstanbul: Paloma.
- Kejanlıoğlu, B. (2015). Medya çalışmalarında kamusal alan kavramı. İçinde Meral Özbek (Ed.) Kamusal Alan, (ss. 827-837). İstanbul: Hil Yayınları.
- Kete, N. (2011). Yoksulluk, mahremiyet ve ölüm ilişkisini medya üzerinden okumak. İçinde Hüseyin Köse (Ed.) Medya Mahrem (ss. 61-83). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Köse, H. (2011). Synoptikon evresindeki iletişim ya da küresel gözetim toplumunda iktidar görünmezliğinin sonu. İçinde Hüseyin Köse (Ed.) Medya Mahrem (ss. 199-224). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Lokke, E. (2018). Mahremiyet dijital toplumda özel hayat, (Çev. Başak, D.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Lyon, D. (2006). Gözetlenen toplum. (Çev. Soykan, D.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- Niedzviecki, H. (2010). Dikizleme günlüğü. (Çev. Gündüç, G.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Sennet, R. (2013). Kamusal insanın çöküşü. (Çev. Durak, S. ve Yılmaz, A.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Tanılır, M. N. (2002). İnternet suçları ve bireysel mahremiyet. Ankara: Liberte Yayınları.
- Tavani, H. T. (2007). Philosophical theories of privacy: Implications for an adequate online privacy policy. Metaphilosophy, 38(1), 1-22.
- Todi, M. (2008). Advertising on social networking websites”, Wharton Research Scholars Journal. 5(1), s.1-34.
- Trenz, H. J. (2009). Digital media and the return of the representative public sphere. Javnost-The Public, 16(1), 33-46. https://doi.org/10.1080/13183222.2009.11008996.
- Türkoğlu, H. S. (2018). Sosyal medya üzerinden mahremiyet farkındalığı ve değişimin ölçümlenmesine yönelik bir araştırma. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, (54), 163-189.
- Tverdek, E. (2008). What Makes Information" Public"?. Public Affairs Quarterly, 22(1), 63-77.
- Uğurlu, Ö., & Yakın, M. (2015). Sosyal medyada kimlik temsilinin mekân üzerinden okunması: Foursquare. İletişimde Sosyal Medya–Sosyal Medyada İletişim, 199-240.
- Uluk, M. (2021). Hakikat sonrası çağda yeni medya ve yalan haber. Ankara: Dorlion Yayınevi.
- Volkmer, I. (2003). The global network society and the global public sphere. Development, 46(1), 9-16. https://doi.org/10.1177/1011637003046001566.
- Weber, R. H. (2015). The digital future–A challenge for privacy?. Computer Law & Security Review, 31(2), 234-242. https://doi.org/10.1016/j.clsr.2015.01.003
- Westin, A. F. (1970). Privacy and Freedom [by] Alan F. Westin. Foreword by Oscar M. Ruebhausen. Atheneum.
- Yağlı, S. (2006). Gündelik hayatımızda akıl tutulması: medya uygulamalarında tüketim ideolojisinin izlerini sürmek. İçinde Selda İçin Akçalı (Ed.). Gündelik Hayat ve Medya, (ss. 20-35). Ankara: Ebabil Yayınları.
- Yücebaş, M. (2006). Mekân ve çalışma koşulları bakımından; değişen medya ortamı ve gazeteci kimliği. İçinde Selda İçin Akçalı (Ed.). Gündelik Hayat ve Medya, (ss. 43-65). Ankara: Ebabil Yayınları.
- Yüksel, M. (2003). Mahremiyet hakkı ve sosyo-tarihsel gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(01).
Yıl 2023,
Sayı: 15, 300 - 315, 29.12.2023
Öz
The conditions of social life create themselves on the daily life dynamics of individuals. The concept of privacy, which shows the individual's own existence outside of social life, also varies according to the conditions he is in. In a process where the individual is targeted, individualism is supported, consumption is encouraged, competition is decisive and commodification can be applied to all elements, along with technological developments and the dominant capitalist understanding, privacy has also undergone a transformation in this structure. In a world where digitalization trends are gaining momentum day by day, social media platforms seem to have become indispensable elements of daily life. In this sense, social media creates itself as a reality that shapes, reproduces, and turns all events and phenomena about life. The structure of social media that feeds and reproduces the consumption culture gives an appearance that strengthens this feature. From this point of view, the relationship of the concept of privacy with social media and consumption is important as an area that needs to be researched and thought about. In this context, this study focuses on explaining the transformations of the phenomenon of privacy in the context of social media, which can be considered as an element of consumption culture.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adorno, T. (2012). Kültür endüstrisini yeniden düşünürken. (Çev. Doğan, B. O.). İstanbul: Cogito, YKY Yayınları, 36 (Yaz, 2003), 76-84.
- Aghasian, E., Garg, S., Gao, L., Yu, S., & Montgomery, J. (2017). Scoring users’ privacy disclosure across multiple online social networks. IEEE access, 5, 13118-13130.
- Arendt, H. (2021). İnsanlık durumu. (Çev. Şener, B. S.). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Arık, E. (2018). Dijital mahremiyet: yeni medya ve gözetim toplumu. Konya: Literatürk.
- Atabek, Ü. (2006). İnternette etik ekonomi politikası bağlaması. Küresel İletişim Dergisi, 2 (8), 1-9.
- Avcı, A. (2017). Her zaman çevrimiçi olmak. Epokhe Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 1-24.
- Avrupa Konseyi (Council of Europe). (2022). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) https://www.echr.coe.int/documents/convention_tur.pdf adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 12.01. 2022.
- Aydoğan, F., & Akyüz, A. (2010). İkinci Medya Çağında İnternet. İstanbul: Alfa Yayınları.
- Bauman, Z., Lyon, D. (2013). Akışkan gözetim. (Çev. Yılmaz, E.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Baysal Berkup, S. (2015). Sosyal ağlarda bireysel mahremiyet paylaşımı: X ve Y kuşakları arasında karşılaştırmalı bir analiz (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
- Burkell, J., Fortier, A., Wong, L. L. Y. C., & Simpson, J. L. (2014). Facebook: Public space, or private space?. Information, Communication & Society, 17(8), 974-985.
- Coté, M. & Pybus, J. (2014). Maddi olmayan emek 2.0’ı öğrenme: Facebook ve sosyal ağlar. (Çev. Öz, Damla). İçinde Michael E. Peters ve Ergin Bulut (Ed.), Bilişsel Kapitalizm! Eğitim ve Dijital Emek, (ss. 241-270). İstanbul: Notabene Yayınları.
- Çakır, M. (2015). İnternette Gösteri ve Gözetim. Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Dağtaş, E. (2014). Kamusal alan ve medya-Münevver Karabulut cinayetinin basındaki yansımaları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Dolgun, U. (2015). Şeffaf hapishane yahut gözetim toplumu. Ankara: Ötüken Yayıncılık.
- Dolgun, U. (2019). Biri bizi gözetliyor. İstanbul: Kutu Yayınları.
- Featherstone, M. (2005). Postmodernizm ve tüketim kültürü. (Çev. Küçük, M.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Fraser, N. (2015). Kamusal alanı yeniden düşünmek: Gerçekte varolan demokrasinin eleştirisine bir katkı. İçinde Meral Özbek (Ed.) Kamusal Alan, (ss. 103-132). İstanbul: Hil Yayınları.
- Fuchs, C. (2016). Sosyal medya: eleştirel bir giriş. (Çev. Saraçoğlu, D. ve Kalaycı, İ.). Ankara: Nota Bene Yayınları.
- Giddens, A. (2008). Ulus devlet ve şiddet. (Çev. Atay, C.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- Güngör, N. (2013). İletişim kuramlar yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Gürbilek, N. (2001). Vitrinde yaşamak. İstanbul: Metis Yayınları.
- Habermas, J. (2015). Kamusal alan. İçinde Meral Özbek (Ed.) Kamusal Alan. (ss.95-102) İstanbul: Hil Yayınları.
- Horkheimer, M., & Adorno, T. W. (1947). Mensch und Tier. Dialektik der Aufklärung: Philosophische Fragmente, 219-227.
- İnsan Hakları Derneği (İHD) (1999). İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi. https://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/ adresinden elde edildi. Erişim tarihi: 12.01.2022.
- Kara, T. (2015). Ello: kapitalist çağın mahremiyet tehdidine yeni bir alternatif mi? İçinde Deniz Yengin (Der.) Sosyal Medya Araştırmaları. (ss. 469-494). İstanbul: Paloma.
- Kejanlıoğlu, B. (2015). Medya çalışmalarında kamusal alan kavramı. İçinde Meral Özbek (Ed.) Kamusal Alan, (ss. 827-837). İstanbul: Hil Yayınları.
- Kete, N. (2011). Yoksulluk, mahremiyet ve ölüm ilişkisini medya üzerinden okumak. İçinde Hüseyin Köse (Ed.) Medya Mahrem (ss. 61-83). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Köse, H. (2011). Synoptikon evresindeki iletişim ya da küresel gözetim toplumunda iktidar görünmezliğinin sonu. İçinde Hüseyin Köse (Ed.) Medya Mahrem (ss. 199-224). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Lokke, E. (2018). Mahremiyet dijital toplumda özel hayat, (Çev. Başak, D.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Lyon, D. (2006). Gözetlenen toplum. (Çev. Soykan, D.). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
- Niedzviecki, H. (2010). Dikizleme günlüğü. (Çev. Gündüç, G.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Sennet, R. (2013). Kamusal insanın çöküşü. (Çev. Durak, S. ve Yılmaz, A.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Tanılır, M. N. (2002). İnternet suçları ve bireysel mahremiyet. Ankara: Liberte Yayınları.
- Tavani, H. T. (2007). Philosophical theories of privacy: Implications for an adequate online privacy policy. Metaphilosophy, 38(1), 1-22.
- Todi, M. (2008). Advertising on social networking websites”, Wharton Research Scholars Journal. 5(1), s.1-34.
- Trenz, H. J. (2009). Digital media and the return of the representative public sphere. Javnost-The Public, 16(1), 33-46. https://doi.org/10.1080/13183222.2009.11008996.
- Türkoğlu, H. S. (2018). Sosyal medya üzerinden mahremiyet farkındalığı ve değişimin ölçümlenmesine yönelik bir araştırma. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, (54), 163-189.
- Tverdek, E. (2008). What Makes Information" Public"?. Public Affairs Quarterly, 22(1), 63-77.
- Uğurlu, Ö., & Yakın, M. (2015). Sosyal medyada kimlik temsilinin mekân üzerinden okunması: Foursquare. İletişimde Sosyal Medya–Sosyal Medyada İletişim, 199-240.
- Uluk, M. (2021). Hakikat sonrası çağda yeni medya ve yalan haber. Ankara: Dorlion Yayınevi.
- Volkmer, I. (2003). The global network society and the global public sphere. Development, 46(1), 9-16. https://doi.org/10.1177/1011637003046001566.
- Weber, R. H. (2015). The digital future–A challenge for privacy?. Computer Law & Security Review, 31(2), 234-242. https://doi.org/10.1016/j.clsr.2015.01.003
- Westin, A. F. (1970). Privacy and Freedom [by] Alan F. Westin. Foreword by Oscar M. Ruebhausen. Atheneum.
- Yağlı, S. (2006). Gündelik hayatımızda akıl tutulması: medya uygulamalarında tüketim ideolojisinin izlerini sürmek. İçinde Selda İçin Akçalı (Ed.). Gündelik Hayat ve Medya, (ss. 20-35). Ankara: Ebabil Yayınları.
- Yücebaş, M. (2006). Mekân ve çalışma koşulları bakımından; değişen medya ortamı ve gazeteci kimliği. İçinde Selda İçin Akçalı (Ed.). Gündelik Hayat ve Medya, (ss. 43-65). Ankara: Ebabil Yayınları.
- Yüksel, M. (2003). Mahremiyet hakkı ve sosyo-tarihsel gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(01).
Toplam 47 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Gazetecilik, İletişim Çalışmaları, Yeni Medya |
| Bölüm | Teorik Makale |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 25 Aralık 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Temmuz 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Sayı: 15 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.