Öz
Sosyopati (anti-sosyal kişilik bozukluğu), sosyal çevrenin sebep olduğu düşünülen, sosyal-psikolojik bir kişilik bozukluğudur. Bu kişilik bozukluğunun, yalan söyleme ve hırsızlık yapmadan vazgeçememe, başkalarının haklarını ihlâl etme, saldırganlık ve şiddet gibi göstergeleri vardır. Anti-sosyal kişilik bozukluğu ile nörolojik ve biyolojik faktörler arasında güçlü bir ilişki tespit edilememektedir. Bu sebeple sosyopati, daha çok sosyal çevre ile ilişkilendirilmektedir. Anti-sosyal ebeveyne sahip olma ya da aşırı baskıcı sosyal çevrelerde (ev, okul, mahalle vb.) yaşama, sosyopatinin ortaya çıkmasının sebepleri arasında sayılmaktadır. Araştırmalara göre sosyopati, toplumlarda sayısı giderek artan bir kişilik bozukluğudur. Bu tür ruhsal bozuklukların hızlı artışı ancak sosyal çevreyle açıklanabilmektedir. Son zamanlarda Türkiye’de yaşanan, kadın cinayetleri veya çocuk istismarları da bu bozukluğun yansımalarıdır. Anti sosyal kişilik bozukluklarının artması ve yol açtığı olaylar, toplumdaki sosyal uyumu sarsabilecek niteliktedir. Bu da sosyal problemlerin artması demektir. Çünkü toplum, içindeki kişi ve grupların uyumlu işlemesini gerektiren bir yapıdır. Kişi ve grupların topluma uyumunu sağlayan ise sosyalizasyon ve eğitim sürecidir. Eğitim ve sosyalizasyon ailede başlar. Anne-babanın, çocuğun, davranışsal, zihinsel ve ruhsal eğitiminde rolü önemlidir. Ebeveynler bu rolü bilinçli ve gerektiği şekilde yerine getirebilirse çocukların çevrelerine uyumu sağlanabilir. Bu çalışmada, anne babaların sosyal uyumu sağlayacak yeterliliğe sahip olup olmadıkları tartışılmaktadır. Son zamanlarda yaşadığımız sosyopatik eğilimli olaylarla anne babanın eğitim rolü arasındaki ilişkisi üzerinde durulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Koordinatörlüğü
Kaynakça
- Ak, İ. ve Sayar, K. (2002). “Antisosyal Kişilik Bozukluğunda Sosyobiyolojik Etkenler”. Klinik Psikofarmokoloji Bülteni, 12(3): 155-158.
- Arvasi, S. A. (1995). Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: Burak Yayınları.
- Dodurgalı, A. (1995). Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Yayınları.
- Doksat, M. K. (2008). “Kişilik Bozuklukları”. Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi 62, 239-254, 6-7 Mart, İstanbul.
- Dönmezer, İ. (1999). Ailede İletişim ve Etkileşim. İstanbul: Sistem Yayınları.
- Ekşi, A. (1990). Çocuk, Genç, Ana Babalar. İstanbul: Bilgi Kitabevi.
- Elliott, C. (1996). The Rules of Insanty: Moral Responsibility and the Mentally Ill Offender. Albany: State University of NewYork Press.
- Elmacıoğlu, T. (1998). Başarıda Aile Faktörü. İstanbul: Hayat Yayınları.
- Galen, L. W., Brower, K. J., Gillespie, B. W. ve Zucker, R. A. (2000). Sociopathy, Gender and Treatment Outcome Among Outpatient Substance Abusers, Drug and Alcohol Dependence, 61:23-33.
- Güçlü, O. ve Erkıran, M. (2005). “Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı Alan Çocukların Ebeveynlerinde Kişilik Bozuklukları”. Klinik Psikiyatri, 8: 18-23.
- Güngör, E. (1998). Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Kay, D. C. (1985). “Substance Abuse in Psychopathic States and Sociopathic Individuals”. Substance Abuse and Psychopathology (iç.). (Ed) Arthur I. Alterman, New York: Springer. 91-120.
- King, A. R. (2014). “Childhood Physical Abuse and Sociopathy: Is This Link Magnified among Firstborn Children?” Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 23(9): 963-981.
- Krech, D. ve Crutchfield, R. S. (1980). Sosyal Psikoloji. Çev., Erol Güngör. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Nirun, N. (1994). Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür. Ankara: Atatürk Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını 73.
- Onur, B. (1995). Gelişim Psikolojisi. Ankara: İmge Kitabevi.
- Poster, M. (1989). Eleştirel Aile Kuramı. Çev., Sevinç Tapınç. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Prichard, J.C. (1837). A Treatise on Insanity and Other Disorders Affecting the Mind. Philadelphia: E. L. Carey & A. Hart.
- Rush, B. (1806). Essays, Literary, Moral and Philosophical. Philadelphia: Thomas and William Bradford.
- Sakaoğlu, N. (1992). “Medeniyet Değişmeleri Çerçevesinde Türklerde Ailede Eğitim”. Sosyal Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi (iç.). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları. 355-374.
- Sanay, E. (1990). “Türk Ailesinin Eğitim Yapısı”. Türkiye Aile Yıllığı (iç.). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları. 40-48.
- Tolan, B. (1996). Toplum Bilimlerine Giriş. Ankara: Murat&Adım.
- Üstünoğlu, Ü. (1990). “Ailelerin Okul Öncesi Dönemin Önemi Konusunda Bilinçlendirilmesi”. Türkiye Aile Yıllığı (iç.). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları. 49-59.
- Walsh, A. ve Wu H.H. (2008). “Differentiating Antisocial Personality Disorder, Psychopathy, And Sociopathy: Evolutionary, Genetic, Neurological, And Sociological Considerations”. Criminal Justice Studies: A Critical Journal of Crime, Law and Society, 21(2): 135-152.
- Westermeyer, J. (1985). “Substance Abuse and Psychopathology Sociocultural Factors”. Substance Abuse and Psychopathology (iç.). (Ed.) Arthur I. Alterman. New York: Springer. 45-68.
- Yıldız, H., Pan, E., Bolu, A., Bilgili, M. E., Gümüş, İ. ve Abuaf, Ö. K. (2015). “Antisosyal Kişilik Bozukluğu Olan Hastalarda Cinsel ve Kan Yoluyla Bulaşan Hastalık Prevalansının Araştırılması”. Turk J Dermatol, 1: 18-22.
Öz
Sociopathy (anti-social personality disorder) is a socio-psychological personality disorder caused by social environment This personality disorder has such symptoms as lying, not being able to give up theft, violating others’ rights, aggression and violence. No strong relationships have been established between anti-social personality disorder and neurological and biological factors. Therefore, sociopathy is predominantly associated with social environment. Having anti-social parents or living in overlysuppressive social environments (home, school, neighborhood etc.) are cited among the reasons for the occurrence of sociopathy. According to research, sociopathy is a personality disorder that is gradually rising in societies. Rapid increase in such psychological disorders can be explained with reference to social environment. Murders targeting women or child abuses experienced in Turkey in recent years are indeed reflections of this disorder. The rise in anti social personality disorders and its implications have the potential to upset the social harmony in society, which means rising social problems because society is a structure that requires the individuals and groups within it to act in harmony. What enables individuals and groups to harmonize with the society is socialization and process of education. Education and socialization begin in the family. Parents have an important role in children’s behavioral, mental and psychological education. If parents can play this role conscientiously and properly, then children can adapt to their environment. In this study, whether or not parents have the ability to ensure social harmony is discussed. The relationship between sociopathic events we experienced in recent years and parents’ educational role is also dwelt on.
Anahtar Kelimeler
Sociopathy social harmony social environment personality disorder family.
Kaynakça
- Ak, İ. ve Sayar, K. (2002). “Antisosyal Kişilik Bozukluğunda Sosyobiyolojik Etkenler”. Klinik Psikofarmokoloji Bülteni, 12(3): 155-158.
- Arvasi, S. A. (1995). Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: Burak Yayınları.
- Dodurgalı, A. (1995). Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Yayınları.
- Doksat, M. K. (2008). “Kişilik Bozuklukları”. Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi 62, 239-254, 6-7 Mart, İstanbul.
- Dönmezer, İ. (1999). Ailede İletişim ve Etkileşim. İstanbul: Sistem Yayınları.
- Ekşi, A. (1990). Çocuk, Genç, Ana Babalar. İstanbul: Bilgi Kitabevi.
- Elliott, C. (1996). The Rules of Insanty: Moral Responsibility and the Mentally Ill Offender. Albany: State University of NewYork Press.
- Elmacıoğlu, T. (1998). Başarıda Aile Faktörü. İstanbul: Hayat Yayınları.
- Galen, L. W., Brower, K. J., Gillespie, B. W. ve Zucker, R. A. (2000). Sociopathy, Gender and Treatment Outcome Among Outpatient Substance Abusers, Drug and Alcohol Dependence, 61:23-33.
- Güçlü, O. ve Erkıran, M. (2005). “Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı Alan Çocukların Ebeveynlerinde Kişilik Bozuklukları”. Klinik Psikiyatri, 8: 18-23.
- Güngör, E. (1998). Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Kay, D. C. (1985). “Substance Abuse in Psychopathic States and Sociopathic Individuals”. Substance Abuse and Psychopathology (iç.). (Ed) Arthur I. Alterman, New York: Springer. 91-120.
- King, A. R. (2014). “Childhood Physical Abuse and Sociopathy: Is This Link Magnified among Firstborn Children?” Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 23(9): 963-981.
- Krech, D. ve Crutchfield, R. S. (1980). Sosyal Psikoloji. Çev., Erol Güngör. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Nirun, N. (1994). Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür. Ankara: Atatürk Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını 73.
- Onur, B. (1995). Gelişim Psikolojisi. Ankara: İmge Kitabevi.
- Poster, M. (1989). Eleştirel Aile Kuramı. Çev., Sevinç Tapınç. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Prichard, J.C. (1837). A Treatise on Insanity and Other Disorders Affecting the Mind. Philadelphia: E. L. Carey & A. Hart.
- Rush, B. (1806). Essays, Literary, Moral and Philosophical. Philadelphia: Thomas and William Bradford.
- Sakaoğlu, N. (1992). “Medeniyet Değişmeleri Çerçevesinde Türklerde Ailede Eğitim”. Sosyal Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi (iç.). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları. 355-374.
- Sanay, E. (1990). “Türk Ailesinin Eğitim Yapısı”. Türkiye Aile Yıllığı (iç.). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları. 40-48.
- Tolan, B. (1996). Toplum Bilimlerine Giriş. Ankara: Murat&Adım.
- Üstünoğlu, Ü. (1990). “Ailelerin Okul Öncesi Dönemin Önemi Konusunda Bilinçlendirilmesi”. Türkiye Aile Yıllığı (iç.). Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları. 49-59.
- Walsh, A. ve Wu H.H. (2008). “Differentiating Antisocial Personality Disorder, Psychopathy, And Sociopathy: Evolutionary, Genetic, Neurological, And Sociological Considerations”. Criminal Justice Studies: A Critical Journal of Crime, Law and Society, 21(2): 135-152.
- Westermeyer, J. (1985). “Substance Abuse and Psychopathology Sociocultural Factors”. Substance Abuse and Psychopathology (iç.). (Ed.) Arthur I. Alterman. New York: Springer. 45-68.
- Yıldız, H., Pan, E., Bolu, A., Bilgili, M. E., Gümüş, İ. ve Abuaf, Ö. K. (2015). “Antisosyal Kişilik Bozukluğu Olan Hastalarda Cinsel ve Kan Yoluyla Bulaşan Hastalık Prevalansının Araştırılması”. Turk J Dermatol, 1: 18-22.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kültür Sosyolojisi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 28 Temmuz 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Temmuz 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 8 Sayı: 2 |
Bu dergide yayınlanan eserler Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.