Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Kişilik Özelliklerinin Kompülsif Satın Alma Eğilimi Üzerindeki Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 4, 101 - 116, 20.12.2018

Şeniz Özhan Duygu Talih Akkaya

https://doi.org/10.18037/ausbd.552691
Cited By: 3

Öz




Son yıllarda küresel tüketimin yaygınlaşmasına paralel olarak rasyonel olmayan tüketici davranışlarında artış gözlenmektedir. Bu davranışlardan biri olan ve alışveriş bağımlılığı olarak bilinen kompülsif satın alma, kısaca, bireyin satın alma dürtüsünü kontrol edememesi olarak tanımlanabilir. Bu çalışma, kompülsif satın almayı etkileyen bağımsız değişken olarak kişilik özelliklerini ele almaktadır. Kişilik özelliklerinin kompülsif satın alma eğilimini etkileyip etkilemediğinin belirlenmesi çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Kişilik özelliklerinin ölçülmesiyle ilgili pek çok teori mevcut olmasına rağmen, son yıllarda en ünlü ve en yaygın kullanılan yaklaşım dışa dönüklük, uyumluluk, sorumluluk, nevrotiklik ve deneyimlere açıklık boyutları tarafından tanımlanan beş faktör modelidir. Araştırma için gerekli veriler, anket formu kullanılarak Yalova Üniversitesi’nde görev yapan akademik ve idari personelden toplanmış ve analiz edilmiştir. Araştırma bulguları dışa dönüklük, sorumluluk ve nevrotikliğin kompülsif satın alma davranışını etkilediğini, uyumluluk ve deneyimlere açıklığın etkilemediğini ortaya çıkarmıştır. Bu araştırma, gelişmekte olan bir ülke tüketicileri üzerinde yoğunlaştığından, literatüre katkıda bulunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Kişilik Özellikleri Kompülsif Satın Alma Satın Alma Eğilimi

Kaynakça

  • Akagün Ergin, E. (2010). Compulsive Buying Behavior Tendencies: The Case of Turkish Consumers. African Journal of Business Management, 4 (3), 333-338.
  • Antonioni, D. (1998). Relationship Between The Big Five Personality Factors and Conflict Management Styles. International Journal of Conflict Management, 9 (4), 336-355.
  • Awais, M., Parkash, R., Rahman, M., Warraich, U.A. (2014). Vanity as a Mediator in Relationship between Personality Traits and Compulsive Buying: An Empirical Investigation. Research Journal of Management Sciences, 3 (11), 12-22.
  • Balabanis, G. (2001). The Relationship Between Lottery Ticket and Scratch-Card Buying Behaviour, Personality and Other Compulsive Behaviors. Journal of Consumer Behavior, 2 (1), 7-22.
  • Barrick, M.R., Mount, M.K. (1991). The Big Five Personality Dimensions and Job Performance: A Meta-Analysis. Personnel Psychology, 44, 1-26.
  • Baumgartner, H. (2002). Toward a Personology of the Consumer. Journal of Consumer Research, 29 (2), 286-292.
  • Benet-Martinez, V., John, O.P. (1998). Los Cinco Grandes Across Cultures and Ethnic Groups: Multitrait Multimethod Analyses of the Big Five in Spanish and English. Journal of Personality and Social Psychology, 75 (3), 729-750.
  • Bivens,J.R., Gore, J.S., Claycomb, S. (2013). The Relationship between Personality Traits and Compulsive Buying. Undergraduate Research Journal for the Human Sciences, 12.
  • Black, D.W. (2007). A Review of Compulsive Buying Disorder. World Psychiatry, 6 (1), 14–18.
  • Christenson, G. A., Faber, R. J., de Zwaan, M., Raymond, N. C. (1994). Compulsive Buying: Descriptive Characteristics and Psychiatric Comorbidity. Journal of Clinical Psychiatry, 5 (1), 5-11.
  • Costello A. B., Osborne, J. W. (2005). Best Practices in Exploratory Factor Analysis: Four Recommendations for Getting the Most From Your Analysis. Practical Assessment Research & Evaluation, 10 (7), 1-9.
  • D’Astous, A. (1990). An Inquiry into the Compulsive Side of “Normal” Consumers. Journal of Consurner Policy, 13, 15-31.
  • Digman, J. M. (1989). Five Robust Trait Dimensions: Development, Stability, and Utility. Journal of Personality, 57 (2), 195-214.
  • Digman, J. M. (1990). Personality Structure: Emergence of the Five-Factor Model. Annual Review of Psychology, 41, 417- 440.
  • Dittmar, H. (2005). Compulsive Buying – A Growing Concern? An Examination of Gender, Age, and Endorsement of Materialistic Values as Predictors. British Journal of Psychology, 96 (4), 467–491. doi:10.1348/000712605X53533
  • Faber, R.J., O’Guinn, T.C., Krych, R. (1987). Compulsive Consumption, Advances in Consumer Research, 14, 132-135.
  • Faber, R.J., O’Guinn, T.C. (1988). Compulsive Consumption and Credit Abuse, Journal of Consumer Policy, 11, 97-109.
  • Faber, R.J., O’Guinn, T.C. (1992). A Clinical Screener for Compulsive Buying. Journal of Consumer Research, 19, 459-469.
  • Fayez, M., Labib, A. (2016). Investigating the effect of the “big five” personality dimensions on compulsive buying behavior of Egyptian consumers. Journal of Business and Retail Management Research, 10 (3), 114-125.
  • Geçtan, E. (1997). İnsan Olmak, 18. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Gohary, A., Hanzaee, K.H. (2014). Personality Traits as Predictors of Shopping Motivations and Behaviors: A Canonical Correlation Analysis. Arab Economics and Business Journal, 9, 166–174. doi:10.1016/j.aebj.2014.10.001
  • Hair, C. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. & Black, V. C. (2005). Multivariate Data Analaysis. (6. Baskı). New Jersey: Printence Hall.
  • Hammond, M.S. (2001). The Use of the Five-Factor Model of Personality as a Therapeutic Tool in Career Counseling. Journal of Career Development, 27 (3), 153-165.
  • Hedges, P. (2003). Kişiliğinizi Tanımanın Yolları, “Kendiniz Olma Lüksünü Yaşayın”. (Çeviren Dr. Banu Büyükkal). (5. Basım). İstanbul: Rota Yayınları.
  • Hofstede, G., McCrae, R.R. (2004). Personality and Culture Revisited: Linking Traits and Dimensions of Culture. Cross-Cultural Research, 38 (1), 52-88. doi: 10.1177/1069397103259443
  • Horney, K. (1999). Çağımızın Nevrotik Kişiliği, Ankara: Öteki Yayınevi.
  • Horváth, C., Adıgüzel, F. (2018). Shopping enjoyment to the extreme: Hedonic shopping motivations and compulsive buying in developed and emerging markets. Journal of Business Research, 86, 300-310.
  • Huczynski, A., Buchanan, D. A. (1991). Organizational Behaviour, An Introductory Text (Foreword by Derek Pugh) (2. Baskı). UK: Prentice Hall International.
  • Jensen-Campbell, L. A., Graziano, W. G. (2001). Agreeableness as a Moderator of Interpersonal Conflict. Joumal of Personality, 69 (2), 323-362.
  • John, O. P., Caspi, A., Rohins, R. W., Moffitt, T. E., Stouthamer-Loeber, M. (1994). The “Little Five”: Exploring the Nomologieal Network of the Five-Factor Model of Personality in Adolescent Boys. Child Development, 65, 160-178.
  • Kayış, A. (2009). Güvenilirlik Analizi. Şeref Kalaycı (Ed.), Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri içinde (s. 403-424). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
  • Kline, R.B. (2016). Principles and Practice of Structural Equaiton Modeling. Fourth Edition. New York: The Guilford Press.
  • Komarraju, M., Karau, S. J., Schmeck, R. R., Avdic, A. (2011). The Big Five Personality Traits, Learning Styles, and Academic Achievement. Personality and Individual Differences, 51 (4), 472–477. doi: 10.1016/j.paid.2011.04.019
  • Koran, L., Faber, R., Aboujaoude, E., Large, M., Serpe, R. (2006). Estimated Prevalence of Compulsive Buying Behavior in the United States. American Journal of Psychiatry, 163 (10), 1806-1812. doi: 10.1176/ajp.2006.163.10.1806
  • Korur, M.G., Kimzan, H.S. (2016). Kompulsif Satın Alma Eğilimi ve Alışveriş Sonrası Pişmanlık İlişkisinde Kontrolsüz Kredi Kartı Kullanımının Rolü: AVM Müşterileri Üzerine Bir Araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 43-71.
  • Krejcie, R.V., Morgan, D.W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
  • Liebert, R. M., Spiegler, M. D. (1990). Personality, Strategies and Issues. Sixth Edition. California: Brooks/Cole Publishing Company.
  • Loehlin, J.C. (2004). Latent Variable Models: An Introduction to Factor, Path, and Structural Equation Analysis. Fourth Edition. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • MacDonald, K. (1995). Evolution, The Five-Factor Model, and Levels of Personality. Journal of Personality, 63 (3), 525-567.
  • McCrae, R.R., Costa, P.T. (1987). Validation of the Five- Factor Model of Personality Across Instruments and Observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52 (1), 81-90.
  • Meydan, C.H., Şeşen, H. (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi-AMOS Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Mikołajczak-Degrauwe, K., Brengman, M., Wauters, B., Rossi, G. (2012). Does Personality Affect Compulsive Buying? An Application of the Big Five Personality Model. Psychology – Selected Papers, Dr. Gina Rossi (Ed.), ISBN: 978-953- 51-0587-9, InTech, Available from: http://www. intechopen.com/books/psychology-selected-papers/does-personality-affect-compulsive-buyinganapplication-of-the-big-five-personality-model
  • Mowen, J.C., Spears, N. (1999). Understanding Compulsive Buying Among College Students: A Hierarchical Approach. Journal of Comsumer Psychology, 8 (4), 407-430.
  • Otero-López, J.M., Pol, E.V., Bolaño, C.C. (2017). Beyond The Big Five: The Role of Extrinsic Life Aspirations in Compulsive Buying. Psicothema, 29 (4), 440-445. doi: 10.7334/psicothema2016.392
  • Özkalp, E. (2004). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
  • O›Guinn, T.C., Faber, R.J. (1989). Compulsive Buying: A Phenomenological Exploration. Journal of Consumer Research, 16, 147-157.
  • Roberts, J.A., Jones, E. (2001). Money Attitudes, Credit Card Use, and Compulsive Buying among American College Students. The Journal of Consumer Affairs, 35 (21), 213-240.
  • Scherhorn, G., Reisch, L.A., Raab, G. (1990). Addictive Buying in West Germany: An Empirical Study. Journal of Consumer Policy, 13, 355-387.
  • Schermerhorn, J. R., Hunt, J. G., Osborn, R. N. & Uhl-bien, M. (2010). Organizational Behavior. (11. Baskı). USA: John Wiley & Sons, Inc.
  • Schlosser, S., Black, D. W., Repertinger, S., Freet, D. (1994). Compulsive buying: Demography, phenomenology, and comorbidity in 46 subjects. General Hospital Psychiatry, 16 (3), 205-212.
  • Shahjehan, A., Andleeb Qureshi, J., Zeb, F., Saifullah, K. (2012). The effect of personality on impulsive and compulsive buying behaviors. African Journal of Business Management, 6 (6), 2187-2194. doi: 10.5897/AJBM11.2275
  • Shehzadi, K., Ahmad-ur-Rehman, M., Cheema, A.M., Ahkam, A. (2016). Impact of Personality Traits on Compulsive Buying Behavior: Mediating Role of Impulsive Buying. Journal of Service Science and Management, 9, 416-432. doi:10.4236/jssm.2016.95046
  • Solmuş, T. (2004). İş Yaşamı, Denetim Odağı ve Beş Faktör Kişilik Modeli. Türk Psikoloji Bülteni, 10 (34-35), 196-205.
  • Somer vd., Somer, O., Korkmaz, M., Tatar, A. (2002). Beş Faktör Kişilik Envanteri‘nin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17 (49), 21-33.
  • Ureta, I.G. (2007). Addictive Buying: Causes, Processes, and Symbolic Meanings. Thematic Analysis of a Buying Addict’s Diary. 10 (2), 408-422.
  • Valence, G., d’Astous, A., Fortier, L. (1988). Compulsive Buying: Concept and Measurement. Journal of Consumer Policy, 11, 419-433.
  • Vazquez-Carrasco, R., Foxall, G. R. (2006). Influence of personality traits on satisfaction, perception of relational benefits, and loyalty in a personal service context. Journal of Retailing and Consumer Services, 13, 205–219.
  • Wang, C.-C., Yang, H.-W. (2008). Passion for Online Shopping: The Influence of Personality and Compulsive Buying. Social Behavior and Personality, 36 (5), 693-706.
  • Wayne, J. H., Musisca, N., Fleeson, W. (2004). Considering the role of personality in the work–family experience: Relationships of the big five to work–family conflict and facilitation. Journal of Vocational Behavior, 64, 108–130.
  • Yüce, A., Kerse, Y. (2018). Kişiliğin Kompulsif Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Çalışma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32 (1), 143-156.
  • Yüksel, C.A., Eroğlu, F. (2015). The Effects of Personal Factors and Attitudes Towards Advertising on Compulsive Buying Tendency. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 16, 43-70.
  • Yüncü, Z., Kesebir, S. (2014). Zorlantılı Satın Alma Ölçeği: Geçerlik, Güvenilirlik, Toplumumuzda Psikometrik Özellikleri. Bağımlılık Dergisi, 15 (3), 142-14.
Toplam 62 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Şeniz Özhan

Duygu Talih Akkaya

Yayımlanma Tarihi 20 Aralık 2018
Gönderilme Tarihi 2 Ekim 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018 Cilt: 18 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Özhan, Ş., & Talih Akkaya, D. (2018). Kişilik Özelliklerinin Kompülsif Satın Alma Eğilimi Üzerindeki Etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 101-116. https://doi.org/10.18037/ausbd.552691

Cited By

Intermediate Role of Rational Spending in The Effect of Responsibility Consciousness on Utility Consumption Style
Sosyoekonomi
https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2024.01.08
The Effect Of Personalıty Types Of Local People In Tourıstıc Destınatıons On Sustaınable Consumptıon Behavıor
ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD)
https://doi.org/10.48146/odusobiad.1108554
TÜKETİCİ KİŞİLİKLERİNİN BİLİNÇLİ TÜKETİM DAVRANIŞI ÜZERİNE ETKİSİNİN KİŞİLİK MODELİ İLE İNCELENMESİNE YÖNELİK BİR ÇALIŞMA
Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
Leyla AKDOĞAN
https://doi.org/10.30798/makuiibf.809440
 Kapak Resmi İndir

20750

Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.